Mimar İren Elçisoy resmi web sitesi www.irenelcisoy.com.tr sayfasında bir makale kaleme aldı. Makalesinde "Mimari’de Tarz Ve Üslup Örneklemeleri" yazan Mimar İren Elçisoy şu görüşlere yer verdi: "En Önemli Mimari Örneklerden Biri: Gotik Mimari. Geçmişte 12. yüzyılda Fransa’nın Kuzey Bölgesinden başlayarak Avrupa’ya yayılan ve 16. Yüzyılın sonlarına dek devam eden mimari üsluptur. Diğer tarzlardan kolayca ayrılmasına sebep olan asıl özelliği ise gökyüzüne doğru yükselen dikey hatlarıdır. Son derece heybetli ve yüksek olan gotik yapıların, bu şekilde inşa edilmesindeki amaç, günümüz koşullarındaki gibi daha fazla kişiye istihdam sağlamak değil dini inanışın mimarideki yansımasıdır. Gökyüzüne doğru yükselen bir yapının, insanla Tanrı arasındaki bağın sembolü olduğuna inanan ve mimaride dinleri odak noktasına alan bir inanışın sanatla buluşmasıdır. Daha dar alana kurulan yapılar dikey boyutta muazzam biçimde yükselirler. Hatta öyle ki gotik tarzda oluşturulmuş bir katedralin boyu, romanesk tarzda oluşturulmuş bir katedralin boyunun neredeyse iki katıdır. Gotik yapıların bir diğer belirleyici özelliği ise üçgen ve sivri uçlu tonozlarıdır.
Gotik mimari; adını Roma İmparatorluğu’yla savaşan Got’ların barbarlara özgü mimarisinden almıştır.
Dünyaca ünlü Gotik mimari örneklerinden bazıları;
1. Köln Katedrali, Almanya
2. Milano Katedrali, İtalya
3. Notre Dame de Paris, Fransa
4. Floransa Katedrali, İtalya
5. Old Town Bridge Tower, Çekya
6. Canterbury Katedrali, İngiltere
7. Saint-Denis Bazilikası, Fransa
8. Notre Dame de Reims, Fransa
9. Salisbury Katedrali, İngiltere
10. Meryem Ana Kilisesi, Belçika
11. Amiens Katedrali, Fransa
12. Chartres Katedrali, Fransa
Romanesk Mimari
Gotik tarzın aksine dikey boyutta değil yatay olarak uzanan yapıların mimarisidir. Romanesk tarzda inşa edilen yapılar yükseklik bakımından iddialı değildir ancak çok büyük alanlara yayılmışlardır. Duvarları çok kalındır ve payandalarla desteklenmiştir. Payandalar yüzünden yapının alt kısımlarında pencere bulunmaz. Pencereler üst katlarda ve küçük boyutlardadır hatta öyle ki yapının en üst katındaki pencereler diğer katlardan da ufaktır. Kule olarak adlandırılan kısa ve küt çıkıntıları vardır. Pencerelerin tasarımsal boyutu ve sayı olarak azlığı, romanesk yapıların loş ve kasvetli bir hava hissettirmesine sebep olur. Yapının dışı oldukça sadeyken iç tasarımında soyut imgeler ve zamanın ruhunu simgeleyen süslemeler kullanılır.
Romanesk yapılarda tonozlar yuvarlak hatlıdır. Tonozların yanı sıra pencere ve kapı çerçevelerinde de aynı yuvarlak tasarımlara rastlanmaktadır.
Romanesk mimarisinin en ünlü örneği İtalya’daki Pisa Kulesi ve Pisa Katedrali’dir.
Dünyaca ünlü, Romanesk mimari örneklerinden bazıları;
1.Tournai Katedrali (Belçika)
2.Murbach Benediktin Kilisesi (Fransa)
3.Saint Trophime Kilisesi (Fransa)
4.Speyer Katedrali (Almanya)
5.Saint Michael Kilisesi (Almanya)
6.Saint Galle Manastırı (İsviçre)
7.Saint Peter Bazilikası (Roma)
8.Durham Katedrali (İngiltere)
9.Morienval Manastırı (Fransa)
10.Ottmarsheim Manastırı (Fransa)
İstanbul’daki Galata Kulesi, Romanesk sanat örneklerinden biridir. Kelime anlamıyla Romanesk; “Roman soyundan” anlamına gelmektedir.
Rönesans Mimarisi
Rönesans kelimesi, İtalyanca ‘Rinascita’ yani yeniden doğuş anlamına gelen kelimenin kökünden türemiştir. Dini anlamı; günahlardan arınma olarak da bilinir. Roma ve Antik Yunan medeniyetlerine ait olan temel sanat ve kültür unsurlarının yeniden ele alınarak, 15. Yüzyıl dünyasına başka bir boyutta yansıtıldığı Rönesans mimarisi; 15. yüzyılın başlarında İtalya’nın Toscana bölgesinde ortaya çıkmış ve daha sonra 16. yüzyılın ortalarına doğru Fransa, Almanya, İngiltere başta olmak üzere tüm Avrupa’ya yayılmıştır.
Rönesans döneminin ilk mimarı olarak “Flippo Brunelleschi” kabul edilmektedir. Gotik dönemde odağında dinin yer aldığı bir yaşam tarzını benimseyen insanlar, bilim ve sanatın tüm dünyada yankı uyandırmaya başlamasıyla yeni bir akımın etkisine girmişlerdir. Rönesans demek, Yunan medeniyetlerindeki matematik, felsefe ve fizik gibi bilim dallarının yeniden değer görmeye başlaması ve mimaride de kendine yer bulması demektir. Rönesans etkileri; sosyal, kültürel, çevresel ve psikolojik pek çok kavramı aynı anda değişmiştir.
Rönesans mimarisinin temelinde, Romalı mimar Vitruvius’un MS 100 yılında yazdığı, mimarlık ve kent tasarımlarını anlattığı 10 ciltlik eseri ‘’De architectura’’ vardır.
Romanesk ve Gotiğin katedral yapılarında yoğunlaşan mimari ağırlığının aksine; Rönesans mimarisi saray, köşk ve sosyal binalar gibi farklı yapı türlerinde de görülmüştür. Resim, heykel ve mimari iç içe kavramlar olarak kullanılmıştır. Ana malzeme olarak taşın kullanıldığı Rönesans tarzı mimari yapılarda altın oran belirgin şekilde göze çarpmaktadır.
Dünyaca ünlü Rönesans mimarisi yapılarından bazıları;
1.Floransa Katedrali, Floransa, İtalya.
2.Marciana Kütüphanesi, Venedik, İtalya.
3. Santa Maria Novella Bazilikası, Floransa, İtalya.
4.Aziz Petrus Bazilikası, Vatikan, İtalya.
5. Uffizi Müzesi, Floransa, İtalya.
6. Pitti Sarayı, Floransa, İtalya.
7. Chambord Şatosu, Fransa.
Barok Mimari
Barok kelimesinin kökeni, Portekizce‘de ‘tam yuvarlak olmayan eğri-büğrü’ anlamında olan barocco sözcüğünden gelmektedir. Barok mimari 16. yüzyılda İtalya’da ortaya çıkmıştır. Gösteri, tiyatro ve renklerle bağlantılı olan bu tarz; 16. ve 18. yüzyıllar arasında İtalya’dan Avrupa’ya yayılan genel dinamik bir mimari akım olarak sanatsal tarihteki yerini almıştır. Eğri hatların hâkim olduğu akımda özellikle İtalyan kiliselerinin duvarlarında Tanrı ve mitolojik unsurların işlenmesi göze çarpar. Yine bu dönemin yapıları görkemli ve devasa bahçelerle donatılmıştır.
Sanatsal düşünce bakımından kökeni incelendiğinde, Rönesans’a karşı bir duruş olarak geliştiği anlaşılmaktadır. Baro tarzdaki yapılar kıvrımlı duvarlara sahip cepheleri, büyük tavan freskleri ve renklerin yoğun olarak kullanıldığı zengin süslemeleri ile dikkat çekerler.
Dünyaca ünlü Barok mimarisi yapılarından bazıları;
1 – Madrid Kraliyet Sarayı / İspanya.
2 – Rezidans Würzburg / Almanya.
3 – Versay Sarayı / Fransa.
4 – Trevi Çeşmesi / İtalya.
5 – St Paul Katedrali / İngiltere.
6 – Zwinger Sarayı / Almanya.
7 – Karl Kilisesi / Avusturya.
8 – Blenheim Sarayı / İngiltere."
e-ha
